‘De gemiddelde leeftijd voor burn-out verschuift van 40 naar 30 jaar en als we niet oppassen nog wel lager’ – Bram Bakker Psychiater
Een paar jaar geleden reed ik in mijn auto van werk naar huis. Op radio 1 vertelt een meisje dat het niet goed met haar gaat. Het meisje is 15 jaar oud en zit al een paar maanden thuis. Het feit dat ze volgend jaar eindexamen moet doen, verlamt haar volledig. Ze is gediagnostiseerd burn-out.
15 JAAR! BURN-OUT!?!
In mijn praktijk zie ik regelmatig mensen met een burn-out. Ze zijn een aantal keer flink over hun grenzen gegaan. Denken vooral aan anderen en zijn enorm loyaal ten opzichte van hun werkgever. Daarnaast hebben ze ook vaak veel zorgtaken; hetzij voor kleine kinderen hetzij voor bejaarde ouders of andere dierbaren. Ze moeten alle ballen in de lucht houden en dat moet ook nog eens allemaal perfect. Hun lichaam heeft al een paar keer aan de bel heeft getrokken (hoofdpijn, last van nek en schouders, weinig energie, slapeloosheid) maar deze signalen categorisch zijn genegeerd. Dan besluit het lijf de stekker er maar helemaal uit te trekken en voilà: Burn-out. Met bewustwording, goede begeleiding, tijd en andere leefpatronen is van een burn-out te herstellen. Deze mensen staan daarna wel echt op een andere manier in het leven.
Maar nu dit!
15 jaar en een burn-out? Mijn brein moet zich hier echt even van herstellen. Ik hoor de presentator nog vertellen dat 40 tot 60 % van de scholieren tegenwoordig last heeft van chronische stressverschijnselen. Schokkend vond ik dat en dat vind ik overigens nog steeds. We hebben het hier over kinderen die in de wei horen te huppelen..
Ook dat is natuurlijk enigszins gechargeerd, want in de tienerjaren dienen zich steeds meer verantwoordelijkheden aan en worden jonge mensen langzaam voorbereid op het volwassen leven. Dat dat zo nu en dan druk met zich meebrengt is logisch, maar burn-out? Nee, aan die gedachte kan ik maar niet wennen. En hoe graag ik ook zou willen, in mijn eentje kan ik de maatschappij niet veranderen… Wat ik wel kan doen, is jongeren op een andere manier om leren gaan met druk die zij ervaren. Druk op school, op het sportveld, thuis en met de social media. Thuisgekomen laat ik de boel de boel en schrijf in mum van tijd de grove outlines van een training.
Twee weken geleden gaat de telefoon. Het is een redacteur van KRO – Brandpunt. Ze maakt een item over jongeren en burn-out en heeft gezien dat ik de training Stresspreventie voor Scholieren verzorg. Of ze mogen komen draaien bij deze training? Dit zorgt voor 2 uitdagingen: 1. Ik heb net een training afgerond voor de eindexamens en alleen individuele trajecten lopen en 2. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat jongeren nou niet direct staan te springen om in beeld te komen met hun ‘probleem’. Er hangt nog steeds een taboesfeer om stress en burn-out.
Stresspreventie
Dat is al meteen een flinke tip van de sluier van het hele kwestie. Want hoe voel je je eigenlijk echt van binnen en wat laat je aan de buitenkant zien? Insta en Snap-chat staan vol met picture-perfect lives en alles is maakbaar, dus ook jouw geluk. Als je je dan even niet zo lekker voelt, waar kun je dan heen met die gevoelens? Wie mag er achter jouw masker kijken en waar voelt het veilig genoeg om je onzekerheden te uiten? Dit zorgt vaak voor een gevoel van eenzaamheid en twijfel aan het zelfbeeld en eigen kunnen.
‘Denk na over wat je kan en durf nee te zeggen. Wat kan ik, wat moet ik en wat wil ik? Angus
Een grote kracht van de training is dat door het contact met ‘lotgenoten’, de jongeren direct merken dat ze niet de enige zijn. ‘Zie je wel, ik ben niet gek’, ze leren enorm veel en vooral van elkaar. Te beginnen bij het inzicht dat het iedereen kan overkomen en misschien juist wel bij de personen waarvan zij het nooit hadden verwacht.
‘Door de stresspreventietraining heb ik geleerd in een stressvolle situatie goed te handelen en daardoor gaan mijn cijfers omhoog. Ook heb ik in mijn sociale en dagelijks leven veel geleerd. Ik heb een rustigere mind en meer zelfvertrouwen.’ M – 4 VWO
Uitzending
Het filmen van een training gaat dus niet door. Het is evengoed een mooie en belangwekkende uitzending van KRO Brandpunt geworden. Voor wie geïnteresseerd is kan deze hier terugkijken.
Duidelijk is dat het een belangrijk onderwerp is. De Kinderombudsvrouw heeft Stress bij Jongeren recentelijk nog hoog op de agenda geplaatst. Signaleren is belangrijk, handelen is cruciaal. De verantwoordelijkheid dragen we samen. Wij; de maatschappij, de scholen, de ouders en de jongeren zelf. Door er met elkaar over te spreken en alert te zijn, kan veel leed voorkomen worden. Ook hier geldt het eeuwenoude devies: Jong geleerd is oud gedaan. Laten we er samen voor zorgen dat die gemiddelde leeftijd voor burn-out niet nog verder zakt.
‘Veel ouders houden de school verantwoordelijk voor het welbevinden van de leerlingen en dat is flauwekul. We moeten het samen doen: de school, de ouders en de leerlingen.’ Bram Bakker
Eveline den Boogert is trainer en coach. Voor meer informatie over de training Stresspreventie voor Scholieren klik hier.