Disclaimer: Deze pagina gaat over familieopstellingen met kinderen en jongeren. Waar in de tekst wordt gesproken over “kinderen,” wordt ook verwezen naar jongeren. De termen “kinderen” en “jongeren” worden door elkaar gebruikt, afhankelijk van de context, maar de informatie geldt voor beide groepen. Familieopstellingen zijn een waardevolle methode die zowel kinderen als jongeren helpt om beter om te gaan met uitdagingen, emotionele belasting en onzichtbare dynamieken binnen het familiesysteem.
Let op: De inhoud op deze pagina is bedoeld om inzicht te bieden in hoe familieopstellingen werken en wat ze kunnen betekenen voor kinderen en jongeren. Het is geen vervanging voor professionele hulpverlening bij ernstige klachten of situaties.
Voor meer informatie of specifieke vragen over hoe familieopstellingen kunnen helpen bij jouw kind of jongere, neem gerust contact op.
Kinderen kunnen in scheidingssituaties enorm in de knel raken. Ze ervaren vaak een loyaliteitsconflict en vinden het moeilijk om eerlijk en open aan ouders te vertellen wat ze vinden uit angst ouders teleur te stellen.
KINDEREN EN ECHTSCHEIDING
Om het eigen geluk in het leven weer te vinden, is het soms beter om elk een ander pad te bewandelen. Kinderen willen echter dat hun ouders bij elkaar blijven; een scheiding voelt als een grote bedreiging en ermee omgaan is een grote klus. Er zijn veel aspecten rondom scheiding die veel van kinderen vergen, zoals spanningen tussen ouders voor en na de scheiding, twee woonplekken, het oorspronkelijke gezin dat er niet meer is, ouders en kinderen die elkaar minder zien of ouders die veranderen door de scheiding. Veel kinderen ervaren hierdoor verwarrende gevoelens indirect tot uiting komen in het gedrag. Eén aspect daarvan is dat het kind zichzelf ervaart via de ouders. Vanuit het perspectief van de ouders, zijn ze twee autonome mensen die hun eigen keuze maken, ruzie maken en verschillend zijn. Vanuit het kind perspectief ziet het kind zijn ouders als één. Via hen kan het van zichzelf houden. Het kind ziet zichzelf als positief als de ouders een warme band hebben. Het kan dan de ouders makkelijk in het hart sluiten. Maar als er steeds weer spanningen zijn tussen de ouders, kan het kind de ouders niet als één in het hart sluiten. Het is dan moeilijker voor het kind zichzelf als positief te ervaren. Het kind kan dan verschillend gedrag ontwikkelen, dat anderen ervaren als ‘twee gezichten van het kind.’
uit: Onrust in het kinderhart van Kita Bronda
FAMILIEOPSTELLING MET KINDEREN
Psychische problemen, eetstoornissen of ander ongewoon gedrag van kinderen en jongeren wijzen op een verstoring van de ‘orde’ op zielsniveau. Een oplossing van deze problemen komt vaak pas in zicht als het kind op een dieper, onbewust niveau wordt aangesproken. Kinderen voelen een onvoorwaardelijke liefde voor de ouders. Dat betekent dat wanneer het niet goed gaat met een van de ouders, het kind als vanzelf in actie komt. Het wil altijd de rust in het systeem herstellen. Kinderen gaan bijvoorbeeld zorgen voor de ouder met wie het niet goed gaat. Als dit teveel en te vaak gebeurt, komt het kind in een positie waar het niet hoort. De rollen tussen kind en ouder draaien dan als het ware om, de kleine gaat voor de grote zorgen.
LAAT JE KIND KIND ZIJN
Zorg als ouders goed voor jezelf zodat een kind zich onbelast en vrij voelt. Laat je kind kind zijn. Neem zelf verantwoordelijkheid voor tegenslagen zoals relatieproblemen, gedoe met werk, ouders, vrienden of ziekte. Haal steun bij je partner, familie, andere volwassenen of een professional. Blijf benoemen naar je kind dat het zich daar geen zorgen om jou hoeft te maken. Je kunt zelfs letterlijk liefdevol zeggen: ‘Jij bent de kleine, ik de grote, ik los dit met andere grote mensen op’. Het is zinvol om familieopstellingen met ouders te doen: als zij de zaken uit hun eigen systeem opruimen geven zij hun kinderen meer lucht.
Als je je eigen stenen niet opruimt, dan struikel niet alleen jezelf erover, maar ook je kinderen. – Surinaamse spreekwoord
HOE KAN JE SYSTEMISCH WERKEN MET KINDEREN?
Als opsteller kun je observeren wat er speelt binnen het gezin. Wanneer er iemand buitengesloten wordt, de volgorde tussen ouders en kinderen onder druk staat of wanneer de balans tussen geven en nemen is verstoord, kan je met ouders hierover in gesprek gaan. Regelmatig hebben de problemen die in het hier en nu spelen ook met de geschiedenis van de ouders te maken. Dit is vaak niet op te lossen, maar een liefdevolle manier van kijken en zacht medeleven kan veel verschil maken.
Het werken met kinderen gaat vaak over het aanvaarden van dat wat is en het bewust maken van verantwoordelijkheid van ouders. Als begeleider heb je geen oordeel over wat er speelt. De vraag die centraal staat is: “Wat maakt het hele gezin sterker of juist zwakker”. Dat is een mooie leidraad die verder reikt dan het individuele probleem van het kind.
ECHTSCHEIDING EN KINDEREN
Kinderen kunnen tijdens of na een scheiding flink last krijgen van een onbehaaglijk gevoel en een loyaliteitsconflict. Ze kunnen de indruk krijgen te moeten kiezen voor één van beide ouders. Soms nemen ze de rol over van één van de ouders of betrekken ze de scheiding op zichzelf en voelen zich (mede-)schuldig aan de situatie.
Een scheiding kan gepaard gaan met heftige emoties. In het algemeen zijn kinderen erg flexibel van geest en passen zich snel in een nieuwe situatie aan. Kinderen vinden het wel vaak moeilijk om om te gaan met de heftige, irrationele emoties van vader of moeder in deze lastige periode. Ze kunnen door deze emoties zelf het gevoel krijgen verscheurd te raken van binnen. Tenslotte hebben ze maar één vader en één moeder die altijd samen ouders blijven. Het is dan ook zaak om de kinderen uit het inter-relationele conflict te houden en ze te laten weten dat de liefde van ouders een andere vorm heeft aangenomen. Wanneer ouders vertellen dat ze niet meer van elkaar houden, kan het kind dit op onbewust niveau interpreteren dat het ook mogelijk is dat de liefde van de ouder voor hun kan stoppen. Ze gaan dan nog harder hun best doen en zullen minder makkelijk hun ware gevoelens uiten. Zoek als ouders steun bij andere volwassenen, vrienden, familie of een professional.
Bekijk dit filmpje van Villa Pinedo naar de ervaring en de beleving van kinderen van gescheiden ouders. Hun verhaal is waardevol.
FAMILIEOPSTELLINGEN EN KINDEREN: HET ONZICHTBARE ZICHTBAAR MAKEN
Kinderen groeien op binnen een familiesysteem dat hen onbewust beïnvloedt. Dit systeem, bestaande uit ouders, grootouders en andere familieleden, kan patronen, spanningen en dynamieken bevatten die doorwerken op het gedrag, de emoties en het welzijn van het kind. Familieopstellingen bieden een unieke en effectieve manier om deze onzichtbare dynamieken zichtbaar te maken en oplossingen te vinden die de balans binnen het systeem herstellen.
HOE WERKT EEN FAMILIEOPSTELLING VOOR KINDEREN?
Bij een familieopstelling wordt gekeken naar de plek die een kind inneemt binnen zijn of haar familie. Onopgeloste spanningen, familietrauma’s of verstoringen in de balans van geven en nemen binnen het systeem kunnen zich uiten in het gedrag of de emoties van het kind. Denk aan:
Afwijkend gedrag
Onzekerheid of een gebrek aan zelfvertrouwen
Kind snel boos
Stemmingswisselingen
Psychische problemen zoals depressie of burnout
Stil of juist schreeuwerig en opstandig
Slaapstoornissen
Concentratieproblemen
Overgevoelig
Verslavingsgedrag of suïcidale neigingen
Eetstoornissen zoals anorexia of boulimia
Door middel van een opstelling kunnen deze verborgen oorzaken worden onderzocht. Het kind zelf hoeft hier niet altijd bij aanwezig te zijn; ouders kunnen het systeem laten opstellen en inzicht krijgen in wat er speelt.
WAAROM FAMILIEOPSTELLINGEN VOOR KINDEREN EFFECTIEF ZIJN
Kinderen zijn vaak bijzonder gevoelig voor de emotionele sfeer binnen hun gezin. Ze dragen soms lasten die eigenlijk bij hun ouders of eerdere generaties horen, zoals onverwerkt verdriet of schuldgevoelens. Met een familieopstelling kan zichtbaar worden gemaakt waar deze lasten vandaan komen en wie ze werkelijk toebehoren. Dit inzicht kan voor verlichting zorgen bij zowel het kind als de rest van de familie.
VOORBEELDEN VAN SITUATIES WAARIN FAMILIEOPSTELLINGEN HELPEN
1. KINDEREN VAN GESCHEIDEN OUDERS
Een scheiding kan spanningen veroorzaken die doorwerken op het kind. Een opstelling kan helpen om de nieuwe gezinsstructuur te begrijpen en herstellen.
2. GEDRAGSPROBLEMEN
Onbegrepen boosheid of angst kan vaak teruggeleid worden naar spanningen binnen het familiesysteem.
3. ADOPTIE OF PLEEGZORG
Kinderen die opgroeien buiten hun biologische gezin kunnen worstelen met vragen over hun plek en identiteit.
4. VERLIES IN DE FAMILIE
Het overlijden van een familielid, zelfs een generatie eerder, kan doorwerken op een kind en via een opstelling verwerkt worden.
5. SAMENGESTELDE GEZINNEN
Nieuwe gezinsstructuren kunnen complex zijn, en opstellingen bieden helderheid over ieders plek.
HOE KAN EEN KIND PROFITEREN?
Een familieopstelling kan het kind rust geven, zonder dat het zelf direct hoeft deel te nemen. Ouders ontdekken vaak verrassende verbanden en krijgen handvatten om anders met situaties om te gaan. Dit helpt het kind om zich veiliger en stabieler te voelen binnen het gezin.
Familieopstellingen zijn een zachte, respectvolle methode die kinderen helpt om de last van onzichtbare spanningen los te laten. Door te werken aan het familiesysteem als geheel, ontstaat er ruimte voor ontspanning, groei en een betere balans voor iedereen in het gezin.
Benieuwd hoe een opstelling kan bijdragen aan de ontwikkeling en het welzijn van jouw kind? Neem contact op voor meer informatie of een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
